Bewezen effectiviteit
In België heet het programma Zonhoven Start en is gebaseerd op een bewustwordingscampagne van Unilever R&D, in samenwerking met de Belgische Cardiologische Liga. Het programma ging in het najaar van 2014 van start in de Belgische gemeente Zonhoven, en heeft diende als doel het cholesterol van de deelnemers actief te verlagen.
Tezamen met de bewustwordingscampagne werd een klinische studie uitgevoerd. De studie peilde het effect van kleine veranderingen in de levensstijl en de consumptie van plantensterolen op het cholesterolgehalte. Om deel te nemen moesten de kandidaten voldoen aan een aantal inclusiecriteria (18-70 jaar, totale cholesterol >4,9 mmol/l, LDL-cholesterol >3,0 mmol/l) en exclusiecriteria (zwangerschap, familiaire hypercholesterolemie, type 2-diabetes, en een regelmatige consumptie van producten met stanolen of plantensterolen). De deelnemers werden begeleid door huisartsen, verpleegkundigen en diëtisten.
Vier boterhammen met plantensterolen per dag
Gedurende vier weken werden 59 vrijwilligers (25 mannen en 34 vrouwen) met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar gerekruteerd door de huisartsen. Ze werden regelmatig gevolgd door een team van huisartsen, diëtisten en sportcoaches. De voedingsbegeleiding vond plaats op vrijwillige basis en bestond uit individuele consulten, kookworkshops en educatief materiaal, zoals een receptenboekje, en de cholesterol Starterskit. Zo leerde de groep gezond en lekker koken, werkte aan het uithoudingsvermogen met aquajogging, genoot al wandelend en fietsend van de natuur en maakte kennis met Tai Chi en Yoga.
Elke deelnemer ontving ook kuipjes Becel pro.activ, een margarine verrijkt met plantensterolen, en kreeg de opdracht om hiervan dagelijks 30g te eten (het equivalent van 4-6 besmeerde boterhammen). Elke deelnemer moest in een logboek bijhouden aan welke workshops en consulten hij/zij deelnam, en hoeveel Becel ProActiv er werden gegeten. De bloedmonsters die werden genomen aan het begin van de studie, lieten een gemiddeld totaal cholesterolgehalte zien van 6,2 mmol/l en een gemiddeld LDL-cholesterolgehalte van 3,9 mmol/l.
Verlaagd cholesterol
De resultaten van dit experimentele onderzoek zijn erg bemoedigend: na een maand was het totale cholesterol significant gedaald bij 77% van alle deelnemers aan het onderzoek (n=53 ).
De vrijwilligers moesten ook een aantal vragen beantwoorden. Daaruit bleek dat ze het advies van de gezondheidsprofessionals beoordeelden als ‘eenvoudig’ en ‘makkelijk toe te passen’. Uit de antwoorden blijkt ook dat de huisarts een bepalende rol speelt in de motivatie en de therapietrouw van de patiënt.
Dit succesvolle programma heeft ondertussen in meerdere landen navolging gekregen, zoals in Spanje, Griekenland, Brazilië, Engeland, Duitsland en Zuid-Afrika. Ook deze programma’s laten soortgelijke resultaten zien. Zo verlaagden in Engeland 82% van de deelnemers het cholesterol, in het Braziliaanse Santo Antônio do Pinhal 85% van de deelnemers en op het kleine Griekse eiland Symy verlaagden zelfs 95% van de deelnemers het cholesterol significant.
De huidige studie heeft aangetoond dat het opsporen van een hoge cholesterol door middel van een screening en een aansluitende sensibiliseringscampagne ter promotie van een gezonde voeding – met inbegrip van plantensterolen – en een actieve levensstijl samen met een goede begeleiding op korte termijn doeltreffend en haalbaar is in een gewone bevolkingsgroep.